BOB MARLEY THE REGGAE LEGEND 1945-1981

BOB MARLEY THE REGGAE LEGEND 

 6 Φεβρουαρίου 1945  

11 Μαΐου 1981  
Nine Mile, Saint Ann, 

 

Στις 6 Φεβρουαρίου   ( 6 Φεβρουαρίου του 1945 γεννιεται στην Jamaica.)ενας από τους σπουδαιότερους μουσικούς του πλανήτη και του μεγαλύτερου που ανέδειξε η Τζαμάικα, του ασύγκριτου , αξεπέραστου, αδιαμφισβήτητου ηγέτη  της reggae σκηνής Bob Marley το όνομα του οποίου έχει ταυτιστεί με αυτήν την μουσικη . Η μουσική του Μπομπ Μάρλεϊ  αποκτα  ολοένα και μεγαλύτερη δημοτικότητα ακόμη και μετά θάνατο του. Ήταν ο τραγουδιστής των Wailers, μιας εξαμελούς μπάντας που αποτελούσαν οι: Bob Marley, Bunny Wailer, Peter Tosh, Junior Braithwaite, Beverley Kelso και Cherry Smith.

Τα τραγούδια του Bob Marley αποτέλεσαν έμπνευση για πολλούς μουσικούς. Ένας χαρισματικός καλλιτέχνης, ένας υπέροχος τραγουδιστής και συνθέτης. Τα τραγούδια του ζουν για πάντα και απόδειξη αποτελεί ένας σημαντικός αριθμός από compilations που κυκλοφορούν ακόμα και σήμερα. Ο Bob Marley μαζί με τους Wailers ηχογράφησε μια σειρά από άλμπουμ που επανεκδόθηκαν αργότερα.Σύμφωνα με στοιχεία της Island Records, τα έσοδα από τις παγκόσμιες πωλήσεις των δίσκων του έχουν ξεπεράσει τα 190 εκατομμύρια δολάρια. . Και η μουσική του διαδόθηκε σε όλη την παγκόσμια μουσική «βιομηχανία». Αλλά δεν ήταν μόνο τα άλμπουμ και οι περιοδείες του που έγραψαν ιστορία.Ήταν ο πρώτος που κατάφερε να διαδώσει τη μουσική των Ρασταφαριανών από τις κοινωνικά φτωχές περιοχές της Τζαμάικα στη διεθνή μουσική σκηνή.  Σ τις αρχές του 1970 πιστός στο ρασταφαριανισμό είχε ήδη κερδίσει την προσοχή στην μουσική σκηνή με τις 

ηχογραφήσεις του που αφορούσαν πολιτικές, θρησκευτικές και κοινωνικές του σκέψεις . Οι στίχοι από τα τραγούδια του είναι ένα μείγμα θρησκείας, μυστικισμού, πολιτικής επαγρύπνησης και γεμάτοι κοινωνικά μηνύματα. 

Ήταν η φωνή των Rastafari και των φτωχών και αδικημένων κατοίκων της Τζαμάικα, κάτι που ξέφυγε από τα σύνορα της χώρας και έγινε σημαία πολλών κοινωνικών μειονοτήτων παγκοσμίως. Η μουσική του ήταν ένα ισχυρό φίλτρο σε δύσκολους καιρούς . Το μήνυμα του ένα παγκόσμιο μήνυμα αγάπης και η επιδίωξη του η συμφιλίωση όλων των ανθρώπων ανεξαρτήτως χρώματος και πολιτικής πεποίθησης. Είναι ο πρώτος σταρ που προήρθε από τον τρίτο κόσμο και άγγιξε της καρδιές όλου του κόσμου.

  Ο Μάρλεϊ γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό του Nine Mile, το Saint Ann Parish, στη Τζαμάικα. Το πλήρες όνομά του ήταν Νέστα Ρόμπερτ Μάρλεϊ. Ένα τζαμαϊκανό διαβατήριο στη συνέχεια θα του αλλάξει το πρώτο με το μεσαίο του όνομα. Ο πατέρας του, Norval Sinclair Marley, (γεννημένος το 1895)

ήταν λευκός Τζαμαϊκανός με αγγλική καταγωγή, που ζούσε στο Λίβερπουλ. Ο Norval ήταν ναυτικός αξιωματούχος, καπετάνιος και επιθεωρητής φυτειών, όταν γνώρισε και παντρεύτηκε την Σεντέλα Μπούκερ (1926- 2008), μια μαύρη Τζαμαϊκανή μόλις δεκαεννιά χρονών τότε. 

Ο Norval παρείχε οικονομική υποστήριξη στη γυναίκα και το παιδί του, αλλά σπάνια τους έβλεπε, λόγω των συχνών μακρινών ταξιδιών του. Το 1955, όταν ο Μάρλεϊ ήταν 10 χρονών, ο πατέρας του πέθανε από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 60 ετών. Ο Μάρλεϊ ήταν θύμα ρατσισμού στην παιδική του ηλικία λόγω της ανάμεικτης καταγωγής του και ήρθε αντιμέτωπος με ερωτήσεις για την φυλετική του ταυτότητα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Κάποτε δήλωσε:

    Δεν είμαι προκατειλημμένος απέναντι του. Ο πατέρας μου ήταν λευκός και η μητέρα μου μαύρη. Με φωνάζουν μιγά ή κάπως έτσι. Δεν είμαι σε καμία πλευρά. Ούτε στην μαύρη, ούτε στην λευκή. Είμαι στου Θεού την πλευρά, Αυτού που με έπλασε και με έκανε να προέρχομαι από την μαύρη και την λευκή.

  Σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών Μάρλεϊ και η μητέρα του μετακόμισαν σε μια φτωχογειτονιά του Κίνγκστον, στη Trenchtown, μετά το θάνατο του Norval. Αναγκάστηκε να μάθει αυτοάμυνα για να υπερασπίζει τον εαυτό του από παλικαρισμούς που τον είχαν σαν στόχο λόγω της καταγωγής και του αναστήματος του (1.63 μ. ύψος). Κέρδισε τελικά φήμη για τη φυσική του δύναμη και το ψευδώνυμο «Tuff Gong».

. Παράτησε το σχολείο   και ξεκίνησε να εργάζεται ως μαθητευόμενος σε ένα σιδεράδικο Τον καιρο που ο Μπομπ μαθαινε την τεχνη του συγκολλητη γνωριστηκε με τον Desmond Dekker που επισης εργαζοταν εκει και  ειχε παθος με την μουσικη ευελπιστώντας καποτε να γινει μεγαλος μουσικος, Ο  Dekker  ενθαρρυνε τον Μπομπ να να ασχοληθει και εκεινος,

 Ο Μπομπ αρχισε τα βραδια  που ειχε ελευθερο χρονο να γραφει δικα του τραγουδια .Στις αρχες της της δεκαετιας του 60 αρχισε να γνωριζει επιτυχια ο jimmy cliff “Mis jamaica”,Hurricane Hattie” και να αποκτα ονομα στο kingston.Ο Dekker ηταν φιλος του και υποσχεθηκε στον Μπομπ  αν ηθελε να γραψει δισκο θα του τον γνωριζε.Η  η συναντηση εγινε και ο ο  cliff “ πηρε τον μπομπ μαζι του στα Beverly Studios και τον  συστησε στον Leslie kONG  τα  "Judge Not"  Terror και "One Cup of Coffee  ηταν το αποτελεσμα . Τα τραγούδια κυκλοφόρησαν από την εταιρία Beverley με το ψευδώνυμο Μπόμπι Μάρτελ, ελκύοντας ελάχιστο ενδιαφέρον. Τα ίδια τραγούδια επανακυκλοφόρησαν σε μια μεταθανάτια συλλογή με την δουλειά του Μάρλεϊ, Songs of Freedom.  

     

Ο Μάρλεϊ έγινε φίλος με τον Neville "Bunny" Livingston (αργότερα γνωστός ως Bunny Wailer), με τον οποίο ξεκίνησε να παίζει μουσική . Στον ελεύθερο χρόνο του, αυτός και ο Livingston έπαιζαν μουσική με τον Joe Higgs, ένα τοπικό τραγουδιστή που είχε ασπαστεί τον Ρασταφαριανισμό και θεωρείται από πολλούς μέντορας του Μάρλεϊ. Σε μια τέτοια συνεύρεση με τον Higgs και τον Livingston ο Μάρλεϊ γνώρισε τον Peter McIntosh (αργότερα γνωστό ως Peter Tosh), με τον οποίο είχαν κοινές μουσικές φιλοδοξίες.

 Το 1963, ο Μπόμπ Μάρλεϊ, ο Bunny Livingston, ο Peter McIntosh, ο Junior Braithwaite, ο Beverley Kelso και ο Cherry Smith δημιούργησαν ένα ska/rocksteady συγκρότημα, αποκαλώντας τους εαυτούς τους The Teenagers. Αργότερα άλλαξαν το όνομα τους σε The Wailing Rudeboys, μετά σε The Wailing Wailers και τελικά σε The Wailers.

Η χρονια που η υπολοιπη Jamaica εκτος από το Trenchtown, πρωτακουσε για τους Wailers ηταν το 1964 κε αυτό χαρι στο Simmer Down ηταν ο πρωτος δισκος που κυκλοφορησαν σαν μπαντα αλλα όχι ο πρωτος που ηχογραφησαν .Το 1965 οι wailers ειχαν μια σειρα από επυτιχιες από το  

 Label του Coxson Dodd όπως το” It Hurtis To Be Alone” IAm Still Waiting “  και  I Need You”

Tα περισσοτερα κομματια από αυτους τους δισκους ηταν ηρεμες αισθηματικες μπαλαντες ,  και σε αυτους, μπορει να ακουσει κανεις την επιδραση της Μαυρης μουσικης Της Βορειου Αμερικης .Το γκρουπ  δεν πηρε σχεδον  καθολου χρηματα,από τις πρωτες  αυτές δουλιες παρολο που αυτοι οι δισκοι ,μπηκαν στα τοπικα charts .Η βιομηχανια δισκων ηταν ακομα καινουργια και ανοργανωτη ,ενώ οι λιγοι παραγωγοι ηταν μονοπωλιο και ολο εκμεταλλευση.

  Εκεινη την περιοδο η μπαντα ηταν σχεδον υπο διαλιση.Ο μπομπ παντρευεται την Rita Anderson στις 10 Φεβρουαρίου 1966, και μετακόμισαν για ένα μικρό χρονικό διάστημα στο  στο Delaware του Wilmington Η.Π.Α στην μητερα του. Εκεί δούλεψε σαν καθαριστής στο ξενοδοχείο DuPont και στη νυχτερινή βάρδια της γραμμής συναρμολόγησης της Chrysler, 

 Η  διαμονή στην Αμερική ήταν βραχύβια. Εργάστηκε αρκετά ακριβώς να χρηματοδοτήσει πραγματική φιλοδοξία του: τη μουσική. Τον Οκτώβριο του 1966 ο Bob Marley, μετά από οκτώ μήνες στην Αμερική, επέστρεψε στην Τζαμάικα. Ήταν μια διαμορφωτική περίοδο στη ζωή του. Ο αυτοκράτορας Χαϊλέ Selassie είχε κάνει μια επίσκεψη στην Τζαμάικα, τον Απρίλιο του ίδιου έτους. Μέχρι τη στιγμή που ο Bob εκ νέου εγκαταστάθηκαν στο Κίνγκστον το Rastafarian κίνημα είχε αποκτήσει νέα πίστη. Με την επιστροφή του στη Τζαμάικα, ο Μάρλεϊ έγινε μέλος του Ρασταφαριανού κινήματος αφήνοντας dreadlocks  , ένα από τα σύμβολα των Ρασταφαριανών.   Την ιδια χρονια 

ο Braithwaite, ο Kelso και ο Smith είχαν αποχωρήσει από τους Wailers,  και ο  Marley ενώθηκε με Bunny και  Peter  να σχηματίσουν εκ νέου την ομάδα, τώρα γνωστή ως The Wailers. Ρίτα, επίσης, είχε ξεκινήσει μια καριέρα της στο τραγούδι, με μια μεγάλη επιτυχία με το "Pied Piper", μια κάλυψη ενός τραγουδιού αγγλική ποπ. Τζαμαϊκανή μουσική, ωστόσο,   αλλάζει. Η bouncy ska ρυθμόι  είχαν αντικατασταθεί από έναν  πιο αργο  πιο αισθησιακό ρυθμό που ονομάζεται rock steady.

 Η στροφη των Wailers στον Ρασταφαριανισμό  τους έφερε σε σύγκρουση με Coxsone Dodd και, αποφασισμένοι  να ελέγχουν τη μοίρα τους, η ομάδα δημιούργησε τη δική τους δισκογραφική εταιρεία  «Wailing Soul» Παρά τις λίγες πρώτες επιτυχίες,  ,  αυτή  η προσπάθεια τους είχε  τεραστια προβλήματα και απέτυχε.

 Εκείνη την περίοδο στα τέλη τις δεκαετίας του 60 αρχίζει μια γόνιμη συνεργασία  τον wailers με τον  Lee "Scratch" Perry    και τους  Upsetters.  χάρι  στην συνεργασία τον wailers με τον   χαρισματικό και ταλαντούχο  Lee, Αν και σύντομη αποδείχτηκε πολύ παραγωγικότατη    ηχογράφησαν  και παρήγαγαν    πάνω από 30 κομμάτια με πιο γνωστά small axe 400 years (που έγραψε ο Peter Tosh  ) Mr Brown και αλλα με την ετικέτα των  upsetter " εκδοθηκαν δυο Αlbum το Soul Rebel και το Soul Revolution.. 

Ενώ στην  Αγγλία Η Trojan recorts κυκλοφόρησε το African Herbsmann και το Rasta Revolution  εκείνη την περίοδο τις δημιουργίας του Bob με τον Lee Η μουσική τον wailers έγινε γνωστη ως ‘”Rebellion music” ήταν Η απήχηση του δίσκου Rebel music με το οποιο όταν ο Bob τραγουδουσε το”Ι am rebel soul “ξεσήκωνε όλο το Kingston μαζί του . Ενώ η συνεργασία τους κράτησε λιγότερο από ένα χρόνο, από πολλούς θεωρείται πως ηχογραφήθηκαν οι καλύτερες δουλειές των The Wailers. Ο Μάρλεϊ και ο Perry χώρισαν μετά από μια φιλονικία που αφορούσε τα δικαιώματα των ηχογραφήσεων, αλλά παρέμειναν φίλοι και ξαναδούλεψαν μαζί τα επόμενα χρόνια. Στα 1970 παρόλη την αποτυχία τις Wailing Soul αποφασίζουν να ιδρύσουν για δεύτερη  φορα μια εταιρία την “Tuff Gong “όπως την ονόμασαν που είχε έδρα σε ένα κατάστημα δίσκων στην King Street 127 στο Kingston  με μεγαλύτερη επιτυχία αυτήν την φορα Και αρκετά γνωστά κομμάτια όπως το “Trenchston Rock” μια από τις μεγαλύτερς επιτυχίες στην ιστορία τις  Jamaica τον ίδιο καιρό Η Wailers  ενισχυθηκαν με την προσχώρηση  τον αδελφον    ο Aston  “family man” barret και  Carlton Carlie Barret  Η αδερφοί Barret ήταν ταλαντούχοι star  σαν ‘ sessions musicians ‘που χρησιμοποιούσε ο  o Lee perry   στις περιοδείες του ,όπως στην περιοδεία  τον upsetter στην Αγγλία το 1970. Έτσι έκλεισε άλλο ένα κεφαλαιο στην ιστορία τον wailers το διάστημα τις συνεργασίας με τον  Lee "Scratch" Perry     ήταν σύντομο αλλα πολύ παραγωγικότατο και ίδιος πολύ σημαντικό για τον Bob ο οποιος βρήκε την ευκαιρία  να πραγματοποίηση μια καινούργια αρχή.

Στα Τέλη του 1971  θα συμβεί ένα  σημαντικό γεγονός στην πορεία του bob  και τον  wailers η συνεργασία τους με τον Chris Blacwell .

O,Aγγλος παραγωγος και    ιδρυτης της εταιριας    Island Records   βλέποντας  το ταλέντο και την  δυναμική τον wailers και του bob marley , προτείνει στον Bob την χρηματοδότηση ενός album θέτοντας ως ορο ότι αν το έπαιρνε απόφαση τότε θα περνούσαν αρκετό χρονικό διάστημα στο studio ώστε να το κάνουν πραγματικά τέλειο και δυνατό.

Να σημειωθεί ότι ο BLACWELL είχε ιδιαίτερη θετική  άποψη  σχετικά με την Reggae και με τον  Ρασταφαριανισμο, καθώς πέρασε τα παιδικά του χρονια στην jamaica, και από ένα σημαντικό γεγονός στην ζωή του εκει ,καθώς είχε διασωθεί   μετά από μια περιπέτεια στην θάλασσα  από Rasta ψαράδες, Η συμφωνία έκλεισε και ο bob με την μπάντα άρχισε να ηχογραφεi    στα Dynamic Studios στην Aγγλια  .to αποτέλεσμα ήταν το καταπληκτικό και πλουτισμένο CATCH A FIRE με τα  συνθεσάιζερ τις σλάιντ κιθαρες  και  τα κίμπορτς τελειοποιήθηκε αυτό το  υπέροχο album ανοίγοντας τον δρόμο στον Bob marley  & The wailers   να γίνουν παγκόσμια γνωστοί . Η αίσθηση που έκανε το “CATCH A FIRE” είχε ως αποτέλεσμα τα μουσικά μέσα ενημέρωσης στην Αγγλια και  διεθνώς! να πάρουν πλέον πολύ πιο  “σοβαρά”  αυτή την μουσική, και τον Bob Marley & The Wailers,!!

 Το  άλμπουμ των  Catch A Fire, με την τεραστια και παγκοσμια απήχηση κυκλοφόρησε   το 1973 .  Ο δρόμος  πλεον  προς  την  κορυφή και καταξίωση του Bob Marley  & the wailers και  την αναγνώριση  αυτής τις μουσικής  ήταν ανοιχτός.

 Ακολούθησε ένα χρόνο αργότερα το Burnin', που συμπεριελάμβανε τα τραγούδια "Get Up, Stand Up" και "I Shot The Sheriff". Ο Έρικ Κλάπτον επιμελήθηκε το "I Shot The Sheriff" σε μια έκδοση πιο φιλική προς τα ακούσματα της εποχής, ενισχύοντας έτσι το διεθνές προφίλ του Μάρλεϊ.

1973 Πρώτη διεθνής περιοδεία στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Και Πρώτη καυγάδες με τους Wailers μετά  την περιοδεία στην Βρετανία, μετά από 12 χρόνια   Νέβιλ Peter Tosh και ο Bunny Wailer έφυγαν από το συγκρότημα

 Και  ακολούθησαν σόλο καριέρα. Για την αιτία της διάλυσης γίνονται μόνο εικασίες. Μερικοί πιστεύουν ότι υπήρχαν διαφωνίες ανάμεσα στους Livingston, McIntosh και Μάρλεϊ για τις συναυλιακές τους εμφανίσεις, ενώ άλλοι ισχυρίζονται πως απλά οι Livingston και McIntosh προτιμούσαν τη σόλο καριέρα. Ο McIntosh ξεκίνησε ηχογραφήσεις με το όνομα Peter Tosh και ο Livingston συνέχισε ως Bunny Wailer.

Παρά τη διάλυση, ο Μάρλεϊ συνέχισε να ηχογραφεί σαν Bob Marley & The Wailers. Τη νέα του μπάντα απάρτιζαν τα αδέλφια Carlton και Aston "Family Man" Barrett στα ντραμς και στο μπάσο αντίστοιχα, οι Junior Marvin και Al Anderson στην κιθάρα, Tyrone Downie και Earl "Wya" Lindo στα πλήκτρα και Alvin "Seeco" Patterson στα κρουστά. Το συγκρότημα      I Threes, αποτελούμενο από τις Judy Mowatt, Marcia Griffiths και τη γυναίκα του Μάρλεϊ, Ρίτα, ανέλαβε τα δευτερεύοντα (background) φωνητικά.

Το 1975 συντελέστηκε η διεθνής αναγνώριση του Μάρλεϊ, έξω από τα όρια της Τζαμάικα, με την επιτυχία του τραγουδιού "No Woman, No Cry" από το άλμπουμ Natty Dread. Τώρα, ο Μπομπ Μάρλεϊ είναι ένας καλλιτέχνης παγκοσμίου βεληνεκούς, με γεμάτες συναυλίες όπου κι αν εμφανίζεται. Η ρέγκε (ένα κράμα σκα, ρυθμ εντ μπλουζ και ροκ, μια μουσική νευρώδης και ράθυμη συγχρόνως) γίνεται παγκόσμια μουσική γλώσσα και επηρεάζει πολλούς καλλιτέχνες σε κάθε σημείο του πλανήτη. Καλοκαίρι του 1975 NATTY DREAD TOUR στις  Η.Π.Α και  Αγγλια , στην Νέα Υόρκη  και στο Manhattan Center   6  συνεχόμενα βραδια τα εισιτήρια  ειχαν ‘’εξαφανιστει’’ «sold out»!!   

Ακολούθησε το ακόμα πιο επιτυχημένο άλμπουμ, Rastaman Vibration (1976), το οποίο παρέμεινε τέσσερις εβδομάδες στα Top Ten στις ΗΠΑ.

 
                                                smile jamaica concert 1976

Στα μέσα της δεκαετίας του 70 η Τζαμάικα βρισκόταν στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου. Το νησί Καραϊβικής «πνιγόταν» οικονομικά, η αστική ανησυχία και αστάθεια και ο πολιτικός ανταγωνισμός κόστιζαν τις ζωές πολλών τζαμαϊκανών. Η κατάσταση χειροτέρευε συνεχώς μέρα παρά μέρα.Για μέρος των προβλημάτων που αντιμετώπιζε η χώρα ευθυνόταν ο Michael Manley, ηγέτης του αριστερού Λαϊκού Εθνικού Κόμματος (PNP), όχι πως βέβαια όλα τους μπορούν να αποδοθούν στις πολιτικές επιλογές του.Όταν ο Manley έγινε πρωθυπουργός το 1972, κράτησε εξ αρχής μια ισχυρή μη-κεφαλαιοκρατική στάση, εξοργίζοντας όχι μόνο τους πλούσιους Τζαμαϊκανούς και επενδυτές, αλλά και το Λευκό Οίκο ,καθώς υποστήριξε την ανεξαρτησία του Πουέρτο Ρίκο και διατήρησε στενές σχέσεις με την Κούβα του Φιντέλ.Στην προσπάθεια της να οδηγήσει την κυβέρνηση Manley σε πτώχευση, η Ουάσιγκτον άρχισε «τη συμπίεση στην οικονομία» όπως ο ίδιος ο την περιέγραψε. 

 

Λόγω αυτών των ενεργειών, πολλοί τζαμαϊκανοί και ξένοι επενδυτές άφησαν τη χώρα. Υπήρξε μια αυξανόμενη έλλειψη αγαθών ενώ περισσότεροι από 750 άνθρωποι πέθαναν λόγω των τρομοκρατικών ενεργειών που υποστηρίχθηκαν από τη CIA.Αντί του Manley, οι ΗΠΑ θέλησαν να ανεβάσουν στην εξουσία τον ηγέτη του Εργατικού Κόμματος (JLP), Edward Seaga. Όμως ούτε ο Manley αλλά ούτε και ο Seaga διεξήγαγαν μια δίκαιη πολιτική μάχη. Αμφότερες οι δυο πλευρές είχαν μισθώσει ομάδες γκάγκστερ των γκέτο με σκοπό να προσελκύσουν δια της βίας όλο και περισσότερους υποστηρικτές   

  Η μάχη των αντίπαλων γκέτο στο Kingston,    οδομαχίες και η βια ηταν  καθημερινό φαινόμενο Πολιτικές  συμμορίες έχουν χωρίσει  την πόλη. Δύο κόμματα ανταγωνίζονται επιφανειακά   το κομμουνιστικό που κυριαρχείται από το κυβερνών κόμμα με επικεφαλής τον Michael Manley και το PNP αντιπολίτευση υπερσυντηρητικό JLP για Edward Seaga. Ο Bob Marley έχει φίλους και στις δύο πλευρές, που προέρχονται από την ίδια γειτονιά, όπως αυτόν. Αυτός δεν μπορεί να  ξεχωρίσει, αλλά λόγω της δημοτικότητάς του και για τα δύο μέρη είναι σημαντικός σύμμαχος."Αν υπάρχει πολιτική βία, οι νέοι να πολεμούν νέους , αντί των πολιτικών, τότε με κάνει   άρρωστο. Αυτό για τους ανθρώπους δεν είναι καλό. Είναι η αρχή του  «Διαίρει και βασίλευε»  . Στις  5 Δεκεμβρίου 1976, στο Εθνικό Πάρκο Ηρώων, Κίνγκστον,  Ο   Πρωθυπουργός της Τζαμάικας Μάικλ Μάνλεϊ  για να κατευνάσει τα πνεύματα μεταξύ δύο πολιτικών παρατάξεων , οργάνωσε  ελεύθερη συναυλία  «Smile Jamaica »  με τον BoB   Μarley   .  

 Δύο μέρες πριν το Smile Jamaica , ο Μάρλεϊ, η γυναίκα του και ο μάνατζερ του Don Taylor δέχτηκαν ένοπλη επίθεση από άγνωστο στο σπίτι των Μάρλεϊ. Ο Taylor τραυματίστηκε στα πόδια και η γυναίκα του Μάρλεϊ Rita στο κεφάλι σοβαρά, αργότερα ανάρρωσαν. O Μπομπ Μάρλεϊ τραυματίστηκε ελαφρώς στο στήθος και στο βραχίονα. Η επίθεση έγινε λόγω πολιτικής του ανάμιξης, επειδή πολλοί θεώρησαν ότι η συναυλία ήταν στην πραγματικότητα μια στρατηγική ανάκαμψης του Μάνλεϊ. Παρ' όλα αυτά, η συναυλία πραγματοποιήθηκε  με 80000 κοσμο και τραυματισμένο τον   Bob  χωρίς την κιθάρα του, και η Rita, με επιδέσμους στο κεφάλι, εμφανίστηκαν όπως είχε προγραμματιστεί. Σε ερώτηση δημοσιογράφου για το γεγονός, απάντησε: “Οι άνθρωποι που θέλουν να κάνουν κακό στον κόσμο, δεν ξεκουράζονται ποτέ, γιατί να ξεκουραστώ εγώ.”

                                                    Ο Μάρλεϊ, το 1976  

   θα μετακομίσει για λίγο στο Λονδίνο, περίοδο που ο ίδιος είχε ονομάσει

“προσωπική εξορία”. Εκεί ηχογραφεί δύο άλμπουμ,  με τεραστια απηχηση διεθνως τα “Exodus”  &“Kaya”. έμεινε στα βρετανικά charts για 56 συνεχείς εβδομάδες. Συμπεριελάμβανε τέσσερα singles: "Exodus", "Waiting In Vain", "Jamming" και το "One Love", μια διασκευή του "People Get Ready" του Curtis Mayfield.

                                             Το 1978, One Love Peace Concert

  Στις 22 Απριλίου το 1978, περίπου 32.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο εθνικό στάδιο στο Κίνγκστον, για να παρευρεθούν στη συναυλία One Love Peace Concert, που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του Μπομπ Μάρλεϊ και στόχευε στο να εξομαλύνει την εμφύλια πολιτική διαμάχη στη Τζαμάικα ανάμεσα στο κυβερνών αριστερό Λαϊκό Εθνικό Κόμμα και του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος. Δύο πιστολάδες του Manley, ο Claudie Massop και ο Bucky Marshall οι οποίοι τόσα χρόνια πρωταγωνιστούσαν σε άκρως βίαια σκηνικά πήραν την πρωτοβουλία να διοργανώσουν την περίφημη έπειτα συναυλία One Love Peace Concert με σκοπό , να μαζέψουν χρήματα για τη στέγαση των φτωχών και να στείλουν ένα μήνυμα για «εθνική συμφιλίωση».Φυσικά από τη συναυλία δεν θα μπορούσε να λείπει ο Μάρλεϊ και έτσι αποφάσισαν να τον βρουν στην Αγγλία και να τον πείσουν να πρωτοστατήσει σε αυτή την προσπάθεια. 

 

Ο μεγάλος τραγουδιστής της ρέγκε δέχτηκε, υπό τον όρο να διεξαχθεί η συναυλία στις 22 Απριλίου 1978, επέτειο των 12 χρόνων από την επίσκεψη του Χαϊλέ Σελασιέ στην Τζαμάικα, αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, και ηγετική φυσιογνωμία του κινήματος ρασταφάρι.Στη συναυλία τραγούδησαν μεγάλα ονόματα της ρέγκε και όχι μόνο μουσικής, όπως ο Peter Tosh, ο Jacob “Killer” Miller, Big Youth, Lloyd Parkes & the we the people band και ο little Junior Tucker headlined the show. Η μεγάλη στιγμή της συναυλίας ήταν όταν ο Μάρλει κάλεσε στη σκηνή τους δύο ηγέτες Michael Manley και Edward Seaga που καθόντουσαν στις μπροστινές σειρές του χώρου και τους ένωσε τα χέρια ψηλά στον αέρα σε μια συμβολική κίνηση συμφιλίωσης.Η συναυλία αποτέλεσε ουσιαστικά την απαρχή της εξομάλυνσης της έκρυθμης πολιτικής κατάστασης στη Τζαμάικα και έμεινε ως μια από τις καλύτερες συναυλίες στην ιστορία. Οι δύο πολιτικοί αντίπαλοι ξανασυναντήθηκαν πάλι με αφορμή το μεγάλου τραγουδιστή της ρέγκε αυτή τη φορά στην κηδεία του Μάρλεϊ το 1981.

Το Babylon by Bus, ένα διπλό live άλμπουμ με 13 τραγούδια, κυκλοφόρησε το 1978 με τις καλύτερες κριτικές. Ολόκληρο το άλμπουμ και συγκεκριμένα το τελευταίο τραγούδι "Jamming" με τις επευφημίες του κοινού, αποτύπωσε την ένταση των ζωντανών εμφανίσεων του Μάρλεϊ. Το Survival, ένα «ανυπάκουο» και πολιτικά φορτισμένο άλμπουμ, κυκλοφόρησε το 1979.

  Τραγούδια σαν τα "Zimbabwe", "Africa Unite", "Wake Up and Live" και "Survival" αντικατόπτριζαν την υποστήριξη του Μάρλεϊ στους αγώνες των Αφρικανών. Τις αρχές του 1980, κλήθηκε να εμφανιστεί στον εορτασμό τις 17ης Απριλίου, Μέρα Ανεξαρτησίας για την Ζιμπάμπουε   ο Bob Marley μαζί με τους Wailers εμφανίστηκε μπροστά σε 40.000 άτομα. Η συναυλία ήταν μια από τις πιο σημαντικές στην καριέρα του και δόθηκε για την απελευθέρωση της Zimbabwe.

Το Uprising (1980) ήταν το τελευταίο στούντιο άλμπουμ του Μπομπ Μάρλεϊ και ήταν μια από τις πιο θρησκευόμενες δημιουργίες του, συμπεριλαμβανομένων των "Redemption Song" και "Forever Loving Jah". Ήταν στο "Redemption Song" που ο Μάρλεϊ τραγούδησε τους φημισμένους στίχους:

Emancipate yourselves from mental slavery (Απελευθερώστε τον εαυτό σας από την σκλαβιά του νου)None but ourselves can free our minds… (Μόνο εμείς μπορούμε να αποδεσμεύσουμε το μυαλό μας...)

Το Confrontation (1983) κυκλοφόρησε μετά τον θάνατο του και περιείχε υλικό από ηχογραφήσεις κατά τη διάρκεια της ζωής του Μάρλεϊ, συμπεριλαμβάνοντας το "Buffalo Soldier" και νέες μίξεις παλιών singles που κυκλοφορούσαν μόνο στη Τζαμάικα.

Τον Ιούλιο του 1977, διαγνώστηκε κακόηθες μελάνωμα στα πόδια του Μάρλεϊ, για το οποίο πίστευε ο ίδιος ότι ήταν τραύμα από το ποδόσφαιρο. Αρνήθηκε τον ακρωτηριασμό, αναφέροντας ότι η επέμβαση θα επηρέαζε τον χορό του και σύμφωνα με την πίστη των Ρασταφαριανών πως το σώμα πρέπει να είναι «ολόκληρο»:Rasta no abide amputation. I don't allow a man to be dismantled.(Οι Ρασταφαριανοί δεν κάνουν ακρωτηριασμούς. Δεν επιτρέπω σε κανένα να είναι διαμελισμένος)

Ο Μάρλεϊ μάλλον έβλεπε τους γιατρούς σαν samfai (απατεώνες). Πιστός στις θρησκευτικές του απόψεις απέρριψε κάθε χειρουργική πιθανότητα και έψαξε για εναλλακτικές λύσεις που δεν θα τις πρόδιδαν. Επίσης αρνήθηκε τη σύνταξη διαθήκης, βασιζόμενος στην άποψη των Ρασταφαριανών ότι η συγγραφή διαθήκης είναι η αποδοχή του αναπόφευκτου θανάτου, αμελώντας την αιώνια ζωή ("everliving", κατά τους Ρασταφαριανούς).

 Ο καρκίνος εξαπλώθηκε με μεταστάσεις στον εγκέφαλο, τους πνεύμονες, το ήπαρ (συκώτι) και στο στομάχι του Μάρλεϊ. Μετά την εμφάνιση του σε δύο σόου στο Madison Square Garden στα πλαίσια της φθινοπωρινής του περιοδείας (Uprising Tour), λιποθύμησε ενώ έκανε τζόκιν στο Σέντραλ Παρκ της Νέα Υόρκης. Το υπόλοιπο της περιοδείας του ακυρώθηκε διαδοχικά.

Ο Μπομπ Μάρλεϊ έπαιξε την τελευταία του συναυλία στο Stanley Theater στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνιας στις 23 Σεπτεμβρίου 1980. Η ζωντανή εκτέλεση του "Redemption Song" στο Songs of Freedom ηχογραφήθηκε σε εκείνο το σόου. Μετέπειτα ο Μάρλεϊ αναζήτησε βοήθεια από τον ειδικευμένο Γερμανό (από το Μόναχο) Josef Issels αλλά ο καρκίνος του είχε ήδη προχωρήσει στο τελικό του στάδιο. Στις 4 Νοεμβρίου 1980, οκτώ περίπου μήνες πριν το θάνατό του κι ενώ βρισκόταν στις ΗΠΑ, ο Μάρλεϊ βαπτίστηκε στην Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία με το όνομα Μπερχανέ Σελασιέ (Berhane Selassie = "Φως της Τριάδας") από τον αρχιεπίσκοπο της Αιθιοπικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Υποστηρίζεται ότι η μητέρα του, Σεντέλα Μπούκερ, τον πίεζε να βαπτιστεί, ενώ ο ίδιος αντιδρούσε όντας μέλος των Δώδεκα Φυλών[4], αλλά τελικά συμφώνησε υπό το φόβο του θανάτου και ως χάρη προς τη μητέρα του[5]. Σύμφωνα με τον αρχιεπίσκοπο της Αιθιοπικής Ορθόδοξης Εκκλησίας 

Abuna Yesehaq, ο Μάρλεϊ εκκλησιαζόταν κι επιθυμούσε να βαπτιστεί για μεγάλο διάστημα πριν το κάνει τελικά[6]. Αρκετοί Ρασταφαριανοί δυσαρεστήθηκαν με τη δημοσιοποίηση της βάπτισης, που επήλθε με την κηδεία του, ενώ μέλη των «Δώδεκα Φυλών» θεώρησαν τη βάπτισή του ως προδοσία κατά του κινήματος Ρασταφάρι. [7] Αντίθετα άλλοι συγγραφείς τη θεωρούν ως προσχώρηση σε ήδη υπάρχον κίνημα το οποίο διατηρούσε τις πολιτικές και κοινωνικές θέσεις και τα ιδιαίτερα πολιτιστικά χαρακηριστικά των Ράστα, ενώ παράλληλα τιμούσε τον αυτοκράτορα χωρίς να τον λατρεύει. Στο κίνημα αυτό ανήκαν και άλλα συγκροτήματα όπως οι Abyssinians, αλλά και τα περισσότερα μέλη της οικογένειας του Μάρλεϊ. [8] H μητέρα του ανήκε στην Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία. O Μάρλεϊ έγινε μέλος του Ρασταφαριανού κινήματος

  , η κουλτούρα του οποίου έχει αποτελέσει στοιχείο κλειδί για τη ρέγκε. Ανήκε στη ρασταφαριανή ομάδα «Δώδεκα φυλές του Ισραήλ» και ειδικότερα στη «Φυλή του Ιωσήφ» όπου ανήκαν όσα μέλη είχαν γεννηθεί το μήνα Φεβρουάριο, [1] και μάλιστα ο ίδιος έφερε το όνομα «Ιωσήφ» στα πλαίσια της ομάδας [2] [3] Ήταν ο πρώτος που κατάφερε να διαδώσει τη μουσική των Ρασταφαριανών από τις κοινωνικά αποξενωμένες περιοχές της Τζαμάικα στη διεθνή μουσική σκηνή. Σήμερα χαρακτηρίζεται ως ένας "Ράστα" θρύλος. Υιοθέτησε χαρακτηριστικά των Ρασταφαριανών όπως τα dreadlocks (είδος κόμμωσης), η χρήση κάνναβης σαν ιερό στοιχείο Θείας Ευχαριστίας και η διατροφή ital (από την αγγλική λέξη vital, φυσικές τροφές που δεν έχουν υποστεί χημική επεξεργασία), τα οποία έγιναν από τα τέλη της δεκαετίας του '60 αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικότητας του.

Καθώς επέστρεφε από την Γερμανία στο σπίτι του στη Τζαμάικα για τις τελευταίες του μέρες, ο Μάρλεϊ χρειάστηκε να προσγειωθεί στο Μαϊάμι για άμεση ιατρική περίθαλψη. Πέθανε στο νοσοκομείο Cedars of Lebanon στο Μαιάμι της Φλόριντα το πρωί της 11ης Μαΐου 1981 σε ηλικία 36 χρονών. Η εξάπλωση του μελανώματος στους πνεύμονες και τον εγκέφαλο του προκάλεσε το θάνατο. Τα τελευταία του λόγια στον γιο του Ziggy ήταν «Money can't buy life» («Τα λεφτά δεν αγοράζουν τη ζωή»). Έγινε δημόσια κηδεία στη Τζαμάικα, που συνδύαζε στοιχεία από την Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία

 

 και την παράδοση του Ρασταφαριανισμού. Αποτεφρώθηκε κοντά στο πατρικό του μαζί με την κιθάρα του (Gibson Les Paul), μια ποδοσφαιρική μπάλα, ένα μεγάλο κλαδί κάνναβης, ένα δαχτυλίδι που φορούσε καθημερινά (δώρο του πρίγκιπα της Αιθιοπίας Asfa Wossen, μεγαλύτερου γιου του Χαϊλέ Σελασιέ Α') και μια Βίβλο. Ένα μήνα πριν τον θάνατο του, έγινε μέλος του Τζαμαϊκανού Τιμητικού Τάγματος.

Bob Marley funeral -1981 11 MAI - Vidéo ambrase13 sélectionnée dans Musique

Η μουσική του Μπομπ Μάρλεϊ απέκτησε ολοένα και μεγαλύτερη δημοτικότητα μετά το θάνατό του. Παραμένει δημοφιλής και γνωστός ανά τον κόσμο, ιδιαιτέρως στην Αφρική.

Η φήμη του συνέχισε να μεγαλώνει διαρκώς έκτοτε μαζί με την λατρεία για το πρόσωπό του, ειδικά από τους φτωχούς και κατατρεγμένους του κόσμου, για τα δικαιώματα των οποίων δημιούργησε μουσικές και τραγούδησε τραγούδια που θεωρούνται πλέον ιστορικά

Το 1994, το όνομα του γράφτηκε στο “Rock and Roll Hall of Fame”. Στην λίστα με τους 100 πιο σημαντικούς καλλιτέχνες του περιοδικού Rolling Stone, βρίσκεται στη θέση Νο11. Σε μια συνέντευξη που είχε δώσει το1960 είχε πει:( Ο πατέρας μου ήταν λευκός και η μητέρα μου μαύρη. Με φωνάζουν μιγά ή κάπως έτσι.

Δεν είμαι σε καμία πλευρά. Ούτε στην μαύρη, ούτε στην λευκή. Είμαι στου Θεού την πλευρά, Αυτού που με έπλασε και με έκανε να προέρχομαι από την μαύρη και την λευκή» είχε πει ο ίδιος ο μουσικός για τη μικτή καταγωγή του η οποία έγινε αιτία για ρατσιστική αντιμετώπιση που εισέπραξε στα πρώτα χρόνια της ζωής του)

Ο Μπομπ Μάρλεϊ τραγούδησε τον έρωτα, την αγάπη, αλλά και την καταπίεση των μαύρων από τους λευκούς. Eζήσε στη δίνη των πολιτικών αντιπαραθέσεων στην πατρίδα του, έγινε λαϊκό είδωλο και η ημερομηνία γέννησής του τιμάται ως Εθνική Εορτή στη Τζαμάικα.

 

 Ο τίτλος «Βασιλιάς της Ρέγκε», του ανήκει δικαιωματικά. Το άλμπουμ «Legend», που κυκλοφόρησε τρία χρόνια μετά τον θάνατό του και περιέχει τις μεγαλύτερες επιτυχίες του έχει γίνει 10 φορές πλατινένιο, με πωλήσεις που ξεπερνούν τα 12 εκατομμύρια αντίτυπα (2008)..

Ο BOB MARLEY πέθανε αλλά τα τραγούδια του μας ταξιδεύουν ακόμα.

    1976: Μπάντα της χρονιάς (περιοδικό Rolling Stone)

    Ιούνιος 1978: Μετάλλιο Ειρήνης του Τρίτου Κόσμου από τον Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών

    Φεβρουάριος 1981: Τη τρίτη μεγαλύτερη τιμή στη Τζαμάικα, το Τιμητικό Τάγμα της Τζαμάικα

 Ο Μάρλεϊ εντάχθηκε στο Rock and Roll Hall of Fame το 1994.

     1999:  Το περιοδικό Time επέλεξε το άλμπουμ Exodus ως το καλύτερο άλμπουμ του 20ου αιώνα.

Το 2001, τον χρόνο που κέρδισε το "Βραβεία Γκράμι για Συνολική Προσφορά", ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή του, το Rebel Music, προτάθηκε για το καλύτερο Μουσικό Ντοκιμαντέρ στα Grammys. Με την συμμετοχή της Rita, των Wailers, των παιδιών, των ερωμένων του, αλλά και πολλές φορές με τα ίδια του τα λόγια γίνεται η εξιστόρηση της ζωής του.

Το "One Love" ονομάστηκε το τραγούδι της χιλιετίας από το BBC

Φεβρουάριος 2001: Αστέρι στο Hollywood Walk of Fame

    Ψηφίστηκε σαν ένας από τους μεγαλύτερους στιχουργούς σε ψηφοφορία του BBC.

Το 2004 μια επανεκτέλεση του "Three Little Birds" από τους Ziggy Marley και Sean Paul χρησιμοποιήθηκε στην ταινία "Shark Tale" (Καρχαριομάχος).

    2004: Το περιοδικό Rolling Stone τον βαθμολογεί #11 στη λίστα του για τους 50 Μεγαλύτερους Καλλιτέχνες Όλων των Εποχών. Την ίδια χρονιά επιλέγετε 4 φορές από το ίδιο περιοδικό στο Κατάλογος με τα 500 σημαντικότερα τραγούδια όλων των εποχών στις θέσεις #37, #66, #296 και #443

Το καλοκαίρι του 2006 στη Νέα Υόρκη μετονομάστηκε ένα τμήμα της οδού "Church Avenue", από την "Remsen Avenue" μέχρι την "East 98th Street" στο East Flatbush του Brooklyn σε "Bob Marley Blvd".

2007: Πλακέτα αφιερωμένη σε αυτόν από την κοινότητα Nubian Jak εμπιστοσύνη και υποστήριξη από το Her Majesties Foreign Office.

Το 2007 στη ταινία "I Am Legend" (Ζωντανός Θρύλος) με πρωταγωνιστή τον Γουίλ Σμιθ που υποδύεται έναν επιζώντα από θανατηφόρο ιό που σχεδόν αφάνισε την ανθρωπότητα, ο χαρακτήρας του Will, Δρ. Robert Neville, κατονομάζει τον Μπομπ Μάρλεϊ ως την κύρια επιρροή στη φιλοσοφία της ζωής του. Ο σεβασμός του Neville προς τον Μάρλεϊ προέρχεται από την άποψη του πως την βία και τον ρατσισμό μπορείς να τα πολεμήσεις με μουσική και αγάπη. Ο Δρ. Robert Neville τραγουδά τους στίχους του "Three Little Birds" και "I Shot The Sheriff" στην ταινία, ενδιάμεσα ακούγεται το "Stir It Up" ενώ το "Redemption Song" χρησιμοποιήθηκε στους τίτλους τέλους.

    Ο Μπομπ Μάρλεϊ απέκτησε 13 παιδιά: τρία με τη σύζυγό του Rita, δύο υιοθετημένα από προηγούμενες σχέσεις της Rita, και τα υπόλοιπα οχτώ με διαφορετικές γυναίκες. Τα παιδιά του με χρονολογική σειρά γέννησης είναι:

    Imani Carole, 22 Μαΐου 1963, από την Cheryl Murray.

    Sharon, 23 Νοεμβρίου 1964, κόρη της Rita από προηγούμενη σχέση.

    Cedella 23 Αυγούστου 1967, από την Rita.

 

    David "Ziggy", 17 Οκτωβρίου 1968, από την Rita.

    Stephen, 20 Απριλίου 1972, από την Rita.

    Robert "Robbie", 16 Μαΐου 1972, από την Pat Williams.

    Rohan, 19 Μαΐου 1972, από την Janet Hunt.

    Karen, 1973 από την Janet Bowen.

    Stephanie, 17 Αυγούστου 1974; σύμφωνα με την Cedella Booker (μητέρα του Μπομπ) ήταν κόρη της Rita και ενός άντρα ονομαζόμενου Ital με τον οποίο η Rita είχε εξωσυζυγική σχέση. Παρ' όλα αυτά το κορίτσι αναγνωρίστηκε σαν κόρη του Μπομπ.

    Julian, 4 Ιουνίου 1975, από την Lucy Pounder;

    Ky-Mani, 26 Φεβρουαρίου 1976, από την Anita Belnavis;

    Damian, 21 Ιουλίου 1978, από την Cindy Breakspeare (καλλιτέχνης της Τζαζ και Μις Κόσμος 1976);

    Makeda, 30 Μαΐου 1981, από την Yvette Crichton.

Περιοδείες

    Απρλ–Ιουλ 1973: Catch a Fire (Αγγλία, ΗΠΑ)

    Οκτ–Νοεμβ 1973: Burnin' (ΗΠΑ, Αγγλία)

    Ιουν–Ιουλ 1975: Natty Dread (ΗΠΑ, Καναδάς, Αγγλία)

    Απρλ–Ιουλ 1976: Rastaman Vibration (ΗΠΑ, Καναδάς, Γερμανία, Σουηδία, Ολλανδία, Γαλλία, Αγγλία, Ουαλία)

    Μάιο-Ιουν 1977: Exodus (Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Σουηδία, Δανία, Αγγλία)

    Μάιος–Αυγ 1978: Kaya (ΗΠΑ, Καναδάς, Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία, Σουηδία, Δανία, Νορβηγία, Ολλανδία, Βέλγιο)

    Απρλ–Μάιο 1979: Babylon by Bus (Ιαπωνία, Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία, Χαβάη)

    Οκτ–Δεκεμ 1979: Survival (ΗΠΑ, Καναδάς, Τρινιντάντ/Τομπάγκο, Μπαχάμες)

    Μάιο–Σεπτ 1980: Uprising (Ελβετία, Γερμανία, Γαλλία, Νορβηγία, Σουηδία, Δανία, Βέλγιο, Ολλανδία, Ιταλία, Ισπανία, Ιρλανδία, Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία, ΗΠΑ)

    

 Bob Marley & The Wailers discography

1965     The Wailing Wailers

     Released: 1965

    Label: Studio One

 

1970     Soul Rebels

    Released: December 1970

    Label: Upsetter/Trojan

1971   Soul Revolution

    Released: 1971

    Label: Upsetter/Trojan

1971   The Best of The Wailers

    Released: August 1971

    Label: Beverley's

                 

1973    Catch a Fire

    Released: April 13, 1973

    Label: Island/Tuff Gong

  

 1973    Burnin'

    Released: October 19, 1973

    Label: Island/Tuff Gong

1974       Natty Dread

    Released: October 25, 1974

    Label: Island/Tuff Gong

1976      Rastaman Vibration

    Released: April 30, 1976

    Label: Island/Tuff Gong

1977      Exodus

    Released: June 3, 1977

    Label: Island/Tuff Gong

1978      Kaya

    Released: March 23, 1978

    Label: Island/Tuff Gong

1979      Survival

    Released: October 2, 1979

    Label: Island/Tuff Gong

1980      Uprising

    Released: June 10, 1980

    Label: Island/Tuff Gong

1983       Confrontation

    Released: May 23, 1983

    Label: Island/Tuff

                                                            

 Live albums

  

1975     Live!

    Released: December 5, 1975

    Label: Island/Tuff Gong  

1978      Babylon by Bus

    Released: November 10, 1978

    Label: Island/Tuff Gong

1991       Talkin' Blues

    Released: February 4, 1991

    Label: Island/Tuff Gong

2003       Live at the Roxy

    Released: June 24, 2003

    Label: Island/Tuff Gong

2011       Live Forever

    Released: 2011

    Label: Island/Tuff Gong